O

Oyoq – tayanch va harakat aʼzosi. Hayvonlarda oyoqning vujudga kelishi va tuzilishi turlicha boʻlsa ham, bajaradigan vazifasi oʻxshash. Koʻp tukli halkali chuvalchanglarni juda sodda tuzilgan juft oyogʻi mushakli, kalta, lekin…

Odat (psixologiyada) – oʻrganish boʻlib qolgan va muayyan vaziyatda bajarish shaxs uchun ehtiyojga aylangan xatti-harakat. Odat stixiyali tarzda shakllanishi, muayyan tarbiya mahsuli boʻlishi, xarakterning barqaror xususiyatiga aylanishi, avtomatizm belgilariga ega…

Odam genetikasi – genetika fanining bir boʻlimi; odam irsiyatining saqlanishi, nasldan-naslga oʻtishi va avlodda namoyon boʻlishini oʻrganadi. Odam genetikasi shartli ravishda inson genetikasi (antropogenetika) va tibbiyot genetikasiga boʻlinadi. Antropogenetika odam…

Odam – barcha jonzodlarning eng yuqori pogʻonasida turadigan mavjudot, ijtimoiy jarayonlar subyekti. Odam ijtimoiy mehnat asosida shakllangan tafakkur va nutqqa ega boʻlishi, mehnat qurollari yasashi va atrof muhitga faol taʼsir…

Ovqatlanish gigiyenasi – gigiyenning bir tarmogʻi, sogʻlom odamning toʻgʻri va bekamu koʻst ovqatlanish muammolarini oʻrganadigan fan. Uning mustaqil boʻlimi – diyetlogiya bemorlar ovqatini oʻrganadi va parhez ovqatlar tarkibini ishlab chiqadi.…

Ovqatlanish – organizmning hayot faoliyatini taʼminlash, salomatlik va ish qobiliyatini saqlab turish uchun zarur oziq moddalarni oʻzlashtirish jarayoni. Kishi tartib bilan toʻgʻri ovqatlansa, kasalliklarga kamroq chalinib, ularni oson yengadi. Toʻgʻri…

Ovqatdan zaharlanish – mikroblar bilan zararlangan oziq-ovqat mahsulotlari isteʼmol qilinganda vujudga keladigan kasallik. Aksariyat birdan koʻpchilik kasallanadi, lekin bemorlardan sogʻlom odamga yuqmaydi. Koʻpincha, stafilokokklar, enterokokklar, ayrim ichak tayokchalari, protey, sitrobakter,…

Ovqat hazm qilish – odam va hayvonlar organizmida ovqatning mexanik va kimyoviy qayta ishlanish jarayoni, bunda oziq moddalar soʻrilib hazm boʻladi, parchalanish mahsulotlari va hazm boʻlmay qolgan moddalar esa organizmdan…

Ovulyatsiya [lot. orum – tuxum] – tuxum hujayralarining tuxumdondan tana boʻshligiga chiqishi. Urgʻochi sut emizuvchi hayvonlarda va ayollarda ovulyatsiya vaqtida yetuk tuxum hujayrasi boʻlgan Graaf pufakchasi yoriladi va ovulyatsiya davri…

Ovoz boʻgʻilishi – odatdagi ovozning oʻzgarishi. Ovoz boylamlarining shakli yoki harakatining oʻzgarishi natijasida ularning bir meʼyorda tortilmasligi sabab boʻladi. Boylalarning oʻtkir va surunkali yalligʻlanishida, polip va oʻsma paydo boʻlganda boylamlarni…